Σύγχρονες μέθοδοι μηχανικής ανακύκλωσης - κομποστοποίησης

Σύγχρονες μέθοδοι μηχανικής ανακύκλωσης - κομποστοποίησης

Ο Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής (Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α.), υλοποίησε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης στερεών αποβλήτων στην Αττική, σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος και του ευρωπαϊκού και εθνικού νομικού πλαισίου. Το Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης Απορριμμάτων (ΕΜΑΚ) Α.Λιοσίων, σε συνδυασμό με την κατασκευή του πρώτου Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) αποτελεί την πρώτη Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση.
Το ΕΜΑΚ είναι έργο σύγχρονο, υψηλής τεχνολογικής ποιότητας, Εθνικής σπουδαιότητας, πρωτοποριακής τεχνολογίας και για το διεθνή χώρο, ως το μεγαλύτερο και σύγχρονο έργο παγκοσμίως. Το ΕΜΑΚ επεξεργάζεται 1.200tn/d απορρίμματα, 300tn/d ιλύος και 130tn/d κλαδιά/χόρτα. Λειτουργεί αυτοματοποιημένα και με μηχανικά μέσα διαχωρισμού των συστατικών των απορριμμάτων. Τα χρήσιμα υλικά που παράγονται είναι περίπου 350tn/d compost, 360tn/d RDF, 30tn/d σιδηρούχων, 5tn/d αλουμινίου.
Τα παραπροϊόντα, ως άχρηστα οδηγούνται δεματοποιημένα στο ΧΥΤΑ, είναι ~25% των εισερχομένων απορριμμάτων. Η κατασκευή του ΕΜΑΚ ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο 2002 και έκτοτε διεξάγεται συνεχής δοκιμαστική λειτουργία 1.000tn/d απορριμμάτων. Το 2005 το ΕΜΑΚ επεξεργάστηκε ~100.000tn σύμμεικτα δημοτικά απορρίμματα, 3.500tn ιλύος και 3.500tn πράσινα απορρίμματα. Τα προϊόντα από την επεξεργασία αξιοποιήθηκαν από τον ΕΣΔΚΝΑ.

Mechanical Biological Treatment (ΜΒΤ) - Η τεχνολογική επιλογή στο ΕΜΑΚ – Οι νέες τεχνολογίες στην Ε.Ε.

Η τεχνολογία επεξεργασίας του ΕΜΑΚ εντάσσεται στις Mechanical Biological Treatment (ΜΒΤ) δηλαδή: «Μεγιστοποίηση της ανάκτησης των κλασμάτων των υλικών συσκευασίας με μηχανικά μέσα και με βιολογική επεξεργασία κάποιων άλλων ώστε το υπόλειμμα να είναι το ελάχιστο δυνατόν, σταθερό και καταλληλότερο για χρήση». Τα ΜΒΤ αυτά μειώνουν την εξάρτηση από τους ΧΥΤΑ (στόχος ανακύκλωση οργανικού κλάσματος και η εκτροπή του από τους ΧΥΤΑ) ενώ ταυτόχρονα αντικαθιστούν την ανάγκη αποτέφρωσης, με την παραγωγή εναλλακτικών καυσίμων για την υφιστάμενη βιομηχανία. Τα ΜΒΤ είναι τεχνολογικά και εμπορικά καταξιωμένα, εναρμονισμένα με τις ιεραρχημένες κατευθύνσεις στην Ε.Ε.
Tο 2005 λειτουργούσαν 80 εργοστάσια MBT δυναμικότητας 8.500.000tn/έτος. Εντός 2006 θα λειτουργούν 123 εργοστάσια ΜΒΤ δυναμικότητας 13.000.000tn/έτος. Εκ της γεωγραφικής κατανομής των ΜΒΤ προκύπτει: α) Οι τεχνολογίες ΜΒΤ έχουν κατά 90% ευρωπαϊκή διάσταση, β) Είναι χώρες της Κεντρικής και Νότιας Ευρώπης. Αυτό απορρέει από την γεωγραφική θέση, τις περιβαλλοντικές εμπειρίες και το επίπεδο περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών και την ποιοτική σύνθεση των απορριμμάτων εκ των διαφορετικών διατροφικών και καταναλωτικών συνηθειών τους.
Σε έκθεση της Greenpeace το 2003 με τίτλο “Cool Waste Management” γίνεται υπόδειξη προς τις Βρετανικές Αρχές (υπενθυμίζεται ότι στην Μ.Βρετανία όπως και στην Ελλάδα η διαχείριση των απορριμμάτων ουσιαστικά ταυτίζεται, έως σήμερα, με την τελική τους διάθεση χωρίς προηγούμενη επεξεργασία) να αξιοποιήσουν τα οφέλη των τεχνολογιών ΜΒΤ. Εν κατακλείδι βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, μελετών, ερευνών και αξιολογήσεων τα ΜΒΤ είναι πιο εξελιγμένα, περισσότερο εμπορικά αποδεδειγμένα και καλύτερα από την πυρόλυση, αεριοποίηση, πλασμόλυση, μικροκύματα και τις άλλες ομοειδείς τεχνολογίες που μαζί με τα ΜΒΤ αποτελούν τις νέες προσεγγίσεις στη διαχείριση στερεών αποβλήτων.
Τα οφέλη από τη λειτουργία του ΕΜΑΚ είναι περιβαλλοντικά, κοινωνικά, διαχειριστικά και οικονομικά. Μεταξύ άλλων ιδιαίτερη σημασία έχει η μείωση του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των απορριμμάτων που καταλήγουν, μετά από επεξεργασία, σε χώρους ασφαλούς διάθεσης. Αυτό αποτελεί υποχρέωση της Ελλάδας, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Οδηγία 99/31/ΕΚ και ΚΥΑ Η.Π.29407/3508/16-12-2002). Ανάπτυξη αγοράς ανακυκλώσιμων υλικών.
Οι αγορές των ανακυκλώσιμων δεν είναι υπαρκτές στην Ελλάδα. Σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο της ΕΕΑΑ, κατά το Ν.2939/01 και την οδηγία 2004/12/ΕΚ (Αρθ.1, παρ.3), πρέπει, έως 31/12/2005, να αξιοποιείται κατ’ελάχιστον το 50% κατά βάρος των απορριμμάτων συσκευασίας, με ελάχιστο ποσοστό ανακύκλωσης 25% και μέγιστο 45%. Ο ΕΣΔΚΝΑ με την ΕΕΑΑ, το φορέα διαχείρισης των υλικών συσκευασίας, υπό την αιγίδα του ΥΠΕΧΩΔΕ, υπόγραψαν σχετική συμφωνία. Το ΕΜΑΚ ήδη συμβάλλει καθοριστικά στο στόχο της ανακύκλωσης των υλικών συσκευασίας και λοιπών υλικών και του Ν.2939/2001 και έχει αλλάξει τον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική στην κατεύθυνση εναρμόνισης της με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Στήριξη της ελληνικής βιομηχανίας

Ο ΕΣΔΚΝΑ, ολοκλήρωσε έρευνα αγοράς και θα προχωρήσει άμεσα σε διερεύνηση της ενεργειακής αξιοποίησης του παραγόμενου καυσίμου RDF από την Ελληνική Βιομηχανία (Ελληνική τσιμεντοβιομηχανία, ασβεστοποιία, παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας). Η χρήση του RDF ως εναλλακτικό καύσιμο επιδρά σημαντικά στη μείωση των αερίων εκπομπών (εκφρασμένων σε CO2), σύμφωνα και με τα στοιχεία της FEAD (για κάθε 1tn SRF αντιστοιχεί μείωση 1tn CO2), με τα αντίστοιχα οικονομικά ευεργετήματα.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ - ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΡΓΟΥ

Το εργοστάσιο Ανακύκλωσης στα Α. Λιόσια έχει σχεδιαστεί, κατασκευαστεί και λειτουργείται από την Κοινοπραξία «KRUGER A.S. - OTVD - ΒΙΟΤΕΡ Α.Ε. - ENVITEC A.E. - ΕΜΠΕΔΟΣ Α.Ε.», στην οποία η ENVITEC A.E. συμμετέχει με ποσοστό 51% και έχει την κύρια ευθύνη υλοποίησής του.

«Αναγεννά» 15000 τόνους ηλεκτρικών- ηλεκτρονικών

Αποσυναρμολόγηση πλυντηρίων σε μια από τις πρώτες φάσεις της διαδικασίας ανακύκλωσης στο Κέντρο των Αγίων Θεοδόρων.

Κείμενο:Π.Πουλόπουλος

Η ανακύκλωση ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού μετά από επίπονες και επίμονες προσπάθειες πολλών ανθρώπων είναι επιτέλους γεγονός και στην χώρα μας. Το Ecotec βρέθηκε κοντά σε αυτό το γεγονός και ξεναγήθηκε στις εγκαταστάσεις του Ελληνικού Κέντρου Ανακύκλωσης (Ε.Κ.ΑΝ) στους Αγ. Θεοδώρους, λίγες μόνο μετά την έναρξη της λειτουργίας του. Στην υπερσύγχρονη και μοναδική στην Ελλάδα, μονάδα ανακύκλωσης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών μας ξενάγησε η Διευθύντρια Επικοινωνίας του Συλλογικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ), κ. Ιωάννα Δαντίδη, η οποία μας αποκάλυψε ότι μέχρι το τέλος του 2006 θα έχει δρομολογηθεί η κατασκευή τουλάχιστον άλλων δύο εργοστασίων ανακύκλωσης ΑΗΗΕ καθώς στα πλαίσια της «Πρόσκλησης Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος» για συνεργασία, η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. έχει παραλάβει μέχρι στιγμής 10 προτάσεις για τη δημιουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας ΑΗΗΕ στην Ελλάδα.
Οι τεράστιοι λόφοι από ψυγεία, πλυντήρια, τηλεοράσεις, ηλεκτρονικούς υπολογιστές και κάθε άλλου είδους συσκευής έξω από τις εγκαταστάσεις του «πράσινου» (κυριολεκτικά και μεταφορικά) εργοστασίου προκαλούν άκρως θετική εντύπωση για την ανταπόκριση του κόσμου όσον αφορά την ανακύκλωση ΑΗΗΕ στην χώρα μας. «Το δίκτυο συλλογής ουσιαστικά λειτουργεί μέσω των Δήμων μέχρι στιγμής. Είναι αρκετά μεγάλο προς το παρόν, ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι το σύστημα είναι αρκετά νέο. Οι Δήμοι οι οποίοι έχουν υπογράψει σύμβαση και συνεργάζονται με την εταιρεία μας ανέρχονται συνολικά στους 174. «Κλείνουμε» συμβάσεις συνεχώς με δήμους, οπότε η ανάπτυξη του δικτύου έχει αυξηθεί σημαντικά , τόνισε χαρακτηριστικά η κ. Δαντίδη. Τα σημεία συλλογής ηλεκτρικών συσκευών σε κάθε Δήμο υπάρχουν διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της Ανακύκλωσης Συσκευών Α.Ε. (http://www.electrocycle.gr/).

Η Ανακύκλωση Συσκευών έχει προχωρήσει σε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ενημέρωσης των Δήμων με απώτερο σκοπό την σύναψη συμβάσεων με αυτούς. «Η συνεργασία μας με τους Δήμους εξαπλώνεται σε όλη την επικράτεια.. Πέρα από αυτό βρισκόμαστε σε συζητήσεις έτσι ώστε να δημιουργηθούν σημεία συλλογής σε καταστήματα εμπορίας ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού σε όλη την Ελλάδα. Στην υπόθεση της συλλογής υλικών, η εταιρία Ανακύκλωση Συσκευών προτίθεται να ζητήσει τη συνδρομή και των εμπορικών αλυσίδων – καταστημάτων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών που ούτως ή άλλως το ΠΔ 117 καθιστά νομικά υπόχρεες για την ανακύκλωση ΑΗΗΕ , αλλά και εκπαιδευτικών, κοινωνικών φορέων και περιβαλλοντικών ενώσεων και συλλόγων. Επίσης από τα τέλη του 2005 έχει ξεκινήσει και υλοποιείται πρόγραμμα συνεργασίας με το δίκτυο καταστημάτων COSMOTE για την ανακύκλωση κινητών τηλεφώνων και αξεσουάρ κινητής τηλεφωνίας».
Η κ. Δαντίδη μας έδωσε και μία συνοπτική περιγραφή της διαδικασίας που ακολουθούν τα ΑΗΗΕ στο E.K.AN.: «Από τη στιγμή που θα γεμίσει το κοντέινερ στο σημείο συλλογής του Δήμου τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, μεταφέρονται στο εργοστάσιο. Εκεί τα στάδια που ακολουθούνται σε γενικές γραμμές είναι τα εξής: Υποδοχή και ζύγιση των φορτίων, εκφόρτωση των ΑΗΗΕ από τα φορτηγά, ταξινόμηση των ΑΗΗΕ ανάλογα με το είδος της συσκευής, προσωρινή αποθήκευση αυτών στους χώρους του εργοστασίου, αποσυναρμολόγηση των ΑΗΗΕ και απορρύπανση των συσκευών με χειρονακτικό τρόπο, περαιτέρω μηχανική επεξεργασία των συσκευών σε μονάδα μηχανικής επεξεργασίας, ανάκτηση κλασμάτων επεξεργασία, αποθήκευση επικινδύνων υλικών και περαιτέρω διαχείρισή τους από κατάλληλα αδειοδοτημένες εταιρείες.»
Το Ε.Κ.ΑΝ είναι το πρώτο και μοναδικό εργοστάσιο ανακύκλωσης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών το οποίο έχει συνεργασία με την «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» και έχει δυνατότητα να ανακυκλώνει 15.000 τόνους ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών ετησίως. Ειδικά για την απορρύπανση των λευκών συσκευών που περιέχουν φρέον, έχει εισαχθεί ειδική κινητή μονάδα από τη Γερμανία που αποτελείται από το step 1 και το step 2.
Ο τεχνικός διευθυντής της Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. κύριος Σπύρος Φαφούτης εξηγεί τα στάδια της επεξεργασίας των λευκών συσκευών. «Το step 1 είναι η διαδικασία κατά την οποία αφαιρείται το ψυκτικό υγρό από το κύκλωμα ψύξης και κατόπιν με ειδικές διατάξεις διαχωρίζεται το CFC (R12) από το έλαιο ψύξης. Κατόπιν τούτου, αφαιρείται ο compressor. Κατά τη διαδικασία αυτή επίσης αφαιρούνται καλώδια, διάφορα πλαστικά μέρη και οι λαμπτήρες στο εσωτερικό του ψυγείου. Η μονάδα απορρύπανσης του step 1 επειδή μπορεί να κάνει αυτού του είδους το διαχωρισμό, μπορεί εκτός από ψυγεία να απορροφήσει και το HALON που περιέχουν οι συσκευές κλιματισμού. Τα ψυγεία που έχουν περάσει το step 1 αποθηκεύονται και στη συνέχεια περνούν από άλλη ειδική μονάδα μηχανικής επεξεργασίας, όπου γίνεται το λεγόμενο step 2.
Κατά τη διάρκεια του step 2 οι συσκευές επεξεργάζονται μηχανικώς από ειδική μονάδα τεμαχισμού και διαλογής. Το CFC που βρίσκεται εγκλωβισμένο στον αφρό της πολυουρεθάνης αποδεσμεύεται και στη συνέχεια ανακτάται με ειδικές μηχανικές διατάξεις (φίλτρα ενεργού άνθρακα). Από τη διαδικασία αυτή τελικώς ανακτάται το CFC και τα κλάσματα των υλικών της μηχανικής επεξεργασίας (σιδηρούχα/μη σιδηρούχα.πλαστικά/πολυουρεθάνη/πολυστερόλη). Τη στιγμή αυτή οι τεχνικοί της μονάδας προχωρούν στις απαραίτητες μετατροπές για να μπορεί να επεξεργαστεί κατά τα στάδια του step 1 και step 2 συσκευές που περιέχουν ισο-πεντάνιο και κυκλο-πεντάνιο.»
Ο υπεύθυνος παραγωγής του εργοστασίου κύριος Κώστας Παπασταμόπουλος σημειώνει ότι το step 1 ήρθε τέλος Απρίλη και μετά από σχετική εκπαίδευση από τους Γερμανούς κατασκευαστές, τέθηκε σε λειτουργία. Το step 2 ήρθε πριν από 2 εβδομάδες στην χώρα μας και το χειρίζονται αποκλειστικά Γερμανοί.

Ανακύκλωση Συσκευών AE

Η εταιρία Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. αποτελεί τον υπεύθυνο φορέα για την οργάνωση και τη λειτουργία του Συλλογικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης των Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (Α.Η.Η.Ε.) στην Ελλάδα. Η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. έχει ως πρωταρχική επιδίωξη την επίτευξη των Εθνικών Στόχων, έτσι όπως αυτοί καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή και την Ελληνική νομοθεσία, καθώς και τον αποτελεσματικό έλεγχο του κόστους της Εναλλακτικής Διαχείρισης των Α.Η.Η.Ε.
Ο ρόλος της εταιρίας είναι οργανωτικός και ελεγκτικός. Η εταιρία λειτουργεί με μη-επενδυτικό χαρακτήρα και με βάση την αρχή της μη επιδίωξης κερδών. Το αντικείμενο του συστήματος είναι α) η οργάνωση και λειτουργία συλλογικού συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού ( συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία ΑΗΗΕ και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης), β) η εξασφάλιση της δυνατότητας προσχώρησης μέσω συμβάσεων στο Συλλογικό Σύστημα των υπόχρεων διαχειριστών ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, γ) η εξασφάλιση της συνεργασίας μέσω συμβάσεων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δ) τον αποτελεσματικό έλεγχο του κόστους της εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΗΗΕ και ε) η ανάληψη της ευθύνης για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΗΗΕ.
Η συμμετοχή στην Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. εξασφαλίζει στις επιχειρήσεις που παράγουν, εισάγουν και μεταπωλούν ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό, την απαλλαγή τους από την εκπλήρωση των υποχρεώσεων σχετικά με την Εναλλακτική Διαχείριση των Α.Η.Η.Ε. που τους επιβάλλει ο Νόμος 2939/2001 και το Προεδρικό Διάταγμα 117/2004.

Ανακύκλωση λιπαντικών

Η μονάδα καταλυτικής υδρογόνωσης.

Μια «βαθιά ανάσα» για το περιβάλλον, αλλά και μία σημαντική ασπίδα για την δημόσια υγεία αποτελεί η εναλλακτική διαχείριση και ανακύκλωση των λιπαντικών αυτοκινήτων.
Αυτή η διαδικασία επιτελείται στο μοναδικό διυλιστήριο στην Ευρώπη (σ.σ. αυτό της Cyclon στον Ασπρόπυργο) που έχει την δυνατότητα της καταλυτικής υδρογόνωσης, ενώ είναι και το μεγαλύτερο της ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων, με δυνατότητα επεξεργασίας ετησίως 45.000 τόνων αποβλήτων λιπαντικών ελαίων (ΑΛΕ). Το Διυλιστήριο της Cyclon Ελλάς ΑΕ. δημιουργήθηκε βασιζόμενο στα πλέον σύγχρονα πρότυπα κατασκευής, την καινοτόμα τεχνογνωσία των ερευνητικών Ινστιτούτων Κ.Τ.Ι. Netherlands Institute και Institut Francais de Petrol και την καθοδήγηση του ιταλικού κατασκευαστικού οίκου Technipetrol.
Στην χώρα μας, την σωστή διάθεση των ΑΛΕ έχει αναλάβει η Ελληνική Τεχνολογία Περιβάλλοντος ΑΕ (ΕΛΤΕΠΕ) και των συσκευασιών τους, το Κέντρο Εναλλακτικής Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ΑΕ (ΚΕΠΕΔ). Οι δύο παραπάνω εταιρείες είναι θυγατρικές της Cyclon, το διυλιστήριο της οποίας επισκεφτήκαμε τον περασμένο μήνα.
Ο πρόεδρος της ΕΛΤΕΠΕ κ. Γιώργος Δεληγιώργης μας υποδέχτηκε θερμά, αποκαλύπτοντάς μας την επιθυμία του να ενημερωθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι καταναλωτές για την εναλλακτική διαχείριση των λιπαντικών. «Το πρώτο και βασικό στοιχείο είναι ότι τα λιπαντικά έχουν το πλεονέκτημα ότι εάν ανακυκλωθούν με τις σωστές μεθόδους βγάζουν εφάμιλλα λάδια από τα πρωτογενή που λαμβάνουμε», τόνισε ο κ. Δεληγιώργης, ενώ όσον αφορά τις βλέψεις του για το μέλλον είπε: «Εθνικός Στόχος είναι να συλλεχθούν 60.000 τόνοι ΑΛΕ και να οδηγηθούν για αναγέννηση έως το τέλος του 2006». Όσον αφορά το δίκτυο που έχουν αναπτύξει οι ΕΛΤΕΠΕ και ΚΕΠΕΔ ο κ. Δεληγιώργης είπε: «Έχουμε το δίκτυο συλλογής με πανελλαδική κάλυψη και συνεχώς αναπτυσσόμαστε. Διαθέτουμε πέντε κέντρα συλλογής, ενώ το έκτο βρίσκεται στο στάδιο της κατασκευής και θα λειτουργήσει τον επόμενο μήνα. Ταυτόχρονα έως το τέλος του 2005 αναμένεται να ολοκληρωθεί η κατασκευή άλλων τριών κέντρων (που σημαίνει 9 στο σύνολο) και η προοπτική είναι να υπάρχουν πανελλαδικά 13 κέντρα συλλογής μέχρι το 2006.

Η περιήγηση

Στη συνέχεια ο τεχνικός προϊστάμενος του διυλιστηρίου της Cyclon, Χρήστος Καραβασίλης (Χημικός Μηχανικός με διδακτορικό στην κατάλυση) ανέλαβε να μας ξεναγήσει στους χώρους και να μας εξηγήσει την διαδικασία ανακύκλωσης των ΑΛΕ. «Η μονάδα έχει σκοπό την ανάπτυξη του λιπαντικού μέσα από το χρησιμοποιημένο λιπαντικό και την χημική του επεξεργασία ώστε να αποκτήσει τις ιδιότητες που του επιτρέπει να είναι εφάμιλλο των πρωτογενών», μας είπε ο κ. Καραβασίλης, ο οποίος όταν τον ρωτήσαμε για τις μονάδες που περιλαμβάνονται στο διυλιστήριο, τόνισε:
«Υπάρχουν μονάδες απόσταξης όπου διαχωρίζεται και ανακτάται το λιπαντικό. Υπάρχει μονάδα εκχύλισης με προπάνιο για την βελτιστοποίηση της ανάκτησης, ότι δεν μπορεί να ανάκτηση η απόσταξη πηγαίνει στην εκχύλιση το παίρνουμε από κει. Υπάρχει η μονάδα καταλυτικής υδρογόνωσης, που ουσιαστικά είναι η ποιοτική διαφορά σε σχέση με τις άλλες μονάδες αναγέννησης λιπαντικών παγκοσμίως. Καταλυτική υδρογόνωση έχουμε εμείς και τρεις μονάδες στις ΗΠΑ. Κανείς άλλος, ούτε στην Ευρώπη ούτε πουθενά. Πρόσφατα μία μεγάλη μονάδα στην Ιταλία έβαλε καταλυτική υδρογόνωση, αλλά δεν έχει καταφέρει να την λειτουργήσει ακόμη. Η καταλυτική υδρογόνωση είναι αυτό που εξασφαλίζει το αναγεννημένο λάδι να είναι εφάμιλλο του πρωτογενούς. Γιατί το υδρογόνο πάει και διορθώνει τις ατέλειες σε μοριακό επίπεδο πια. Απομακρύνονται όλα τα τοξικά συστατικά του χρησιμοποιημένου λαδιού, πολυαρωματικά, βαριά μέταλλα κτλ.»

Η διαδικασία

Την πορεία που ακολουθούν τα ΑΛΕ από τη στιγμή που θα φτάσουν στο διυλιστήριο της Cyclon έως ότου είναι έτοιμα για να επανέλθουν στην αγορά, «αναγεννημένα» πια, μας αποκάλυψε ο κ. Καραβασίλης. «Τα ΑΛΕ ξεκινούν από την δεξαμενή. Στη συνέχεια τα παίρνει η αντλία και τα μεταφέρει στην μεγάλη εγκατάσταση που κάνει τις αποστάξεις. Μετά ακολουθεί η επεξεργασία τους στο προπάνιο και στην καταλυτική υδρογόνωση. Ύστερα χωρίζονται σε κλάσματα (ελαφρύ, βαρύ, βαρύτερο) και πάνε στις δεξαμενές. Κι από κει και πέρα γίνονται κατά σειρά οι διαδικασίες της ανάμιξης, της συσκευασίας και της μεταφοράς στα σημεία λιανικής πώλησης».Σχετικά με τον μικρό βιολογικό καθαρισμό που διαθέτει το διυλιστήριο της Cyclon ο κ. Καραβασίλης υπογράμμισε την χρησιμότητα του, ειδικά ως προς το περιβάλλον, καθώς δίνει τη δυνατότητα στην μονάδα να εκμεταλλεύεται το νερό που περιέχεται στα λιπαντικά, για πότισμα, πυρασφάλεια κ.α.

Η νομοθεσία

Η Ελλάδα, στο πλαίσιο της ορθολογικής εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων με σκοπό την τελική τους διάθεση με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και ακολουθώντας τις κοινοτικές οδηγίες 94/62/ΕΚ και ΕΕL 365/10/31-12-94 της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί προστασίας του περιβάλλοντος, στις 6 Αυγούστου 2001 εξέδωσε το Νόμο 2939, ΦΕΚ 179Α που αναφέρεται στις «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων».Η νομοθεσία αποσκοπεί, όπως αναφέρεται στο Κεφάλαιο Α, άρθρο 1. στην θέσπιση μέτρων για τη διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων με στόχο την επαναχρησιμοποίηση ή αξιοποίηση των αποβλήτων τους. Τα «άλλα προϊόντα», εκτός των συσκευασιών, τα οποία ο νόμος διαχειρίζεται περιγράφονται στο άρθρο 2, § 4 και ενδεικτικά αναφέρονται τα οχήματα, λάστιχα, καταλύτες οχημάτων, ορυκτέλαια, μπαταρίες και συσσωρευτές κ.α.Στις 2 Μαρτίου 2004 δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 64Α το Π.Δ. 82 που αναφέρεται αποκλειστικά στη διαχείριση των Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων και των συσκευασιών των, δεδομένου ότι θεωρούνται επικίνδυνα, τοξικά απόβλητα. Το Π.Δ. ολοκληρώνει το νομικό πλαίσιο βάσει του οποίου θα επιλυθεί το χρόνιο πρόβλημα της ανεξέλεγκτης διάθεσης στο φυσικό περιβάλλον των αποβλήτων λιπαντελαίων αλλά και των συσκευασιών τους. Σύμφωνα με στοιχεία που διαθέτουμε στην ελληνική αγορά, διακινούνται ετησίως, από τις εταιρείες Εμπορίας και Εισαγωγής Λιπαντικών, περί τους 140.000 τόνους λιπαντικών διαφόρων χρήσεων. Από την προαναφερόμενη δραστηριότητα παράγονται ετησίως περί τους 85.000 τόνους ΑΛΕ. «Κάθε βιομηχανικό ή λιπαντικό έλαιο ορυκτής, συνθετικής ή μικτής βάσης το οποίο κατέστη ακατάλληλο για την χρήση για την οποία αρχικά προοριζόταν», αυτό τον ορισμό δίνει η ελληνική νομοθεσία στα ΑΛΕ, ενώ επισημαίνει ότι είναι υλικά ιδιαιτέρως επικίνδυνα για την δημόσια υγεία και το περιβάλλον διότι περιέχουν σε μεγάλες συγκεντρώσεις τοξικές και καρκινογόνες ουσίες. Σύμφωνα δε με τα παραπάνω απαγορεύεται οποιαδήποτε απόρριψη, εναπόθεση των υλικών αυτών στο περιβάλλον ή ανεξέλεγκτη καύση.

Το κέντρο έλέγχου του διυλιστηρίου.

Τι προβλέπεται

Ο νόμος 2939/2001 και το ΠΔ 82/2004 για τα ΑΛΕ και τις συσκευασίες τους καλύπτουν όλους τους εμπλεκόμενους τομείς που λόγω των δραστηριοτήτων τους παράγουν έμμεσα ή άμεσα ΑΛΕ και συσκευασιών αυτών.
Οι τομείς αυτοί είναι
1. Οι εταιρείες που παράγουν ή εισάγουν λιπαντικά στην Ελλάδα.

(Υπόχρεοι – Διαχειριστές)
2. Διακινητές λιπαντικών (έμποροι λιπαντικών)
3. Σημεία παραγωγής ΑΛΕ και αποβλήτων συσκευασιών.

(Συνεργεία, πρατήρια, βιομηχανίες, λιμάνια, αεροδρόμια, Δημόσιοι οργανισμοί κλπ).
4. Συλλέκτες οι οποίοι συλλέγουν τα ΑΛΕ από τα σημεία παραγωγής.
5. Αξιοποιητές (μονάδες ανακύκλωσης των ΑΛΕ και των συσκευασιών των)

Ο νόμος και το ΠΔ προβλέπουν, βάσει της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», ότι οι εταιρείες που παράγουν ή εισάγουν λιπαντικά στην Ελληνική αγορά υποχρεούνται να συστήσουν Ατομικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης διαφορετικά οφείλουν να συμμετάσχουν σε εγκεκριμένο συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) στο οποίο εκχωρούν, έναντι προκαθορισμένης από το ΥΠΕΧΩΔΕ εισφοράς, την ανωτέρω υποχρέωσή τους.Οι διακινητές (έμποροι) υποχρεούνται να διακινούν λιπαντικά εταιρειών που είτε έχουν συστήσει Ατομικό σύστημα είτε συμμετέχουν σε συλλογικό ΣΕΔ. Όσοι κατέχουν ΑΛΕ ή συσκευασίες αυτών, είτε ως συλλέκτες είτε ως σημεία παραγωγής, οφείλουν να τα θέσουν στη διάθεση των ΣΕΔ προκειμένου να οδηγηθούν σε μονάδες ανακύκλωσης (Αξιοποιητές).Ειδικότερα οι συλλέκτες ΑΛΕ, εκτός της απαιτούμενης άδειας συλλογής, οφείλουν να συνεργάζονται, αποδεδειγμένα με σύμβαση, με τα ΣΕΔ.

Το διπλό όφελος με το πλαστικό

Κείμενο:Π.Πουλόπουλος

Στο 5ο χιλιόμετρο της Εθνικής Οδού Άργους-Ναυπλίου, βρίσκεται μία από τις πλέον σύγχρονες μονάδες ανακύκλωσης πλαστικού της χώρας μας, η «Σ. Ρόκιζας Α.Β.Ε.Ε.», στις εγκαταστάσεις τις οποίας μας ξενάγησε τον προηγούμενο μήνα, ο αντιπρόεδρος της εταιρίας κ. Γιώργος Ρόκιζας. Στην εν λόγω μονάδα ανακύκλωσης καθημερινά, συλλέγονται, αποθηκεύονται και επεξεργάζονται ποσότητες πλαστικού (πολυπροπυλένιο PP, πολυαιθυλένιο PE).
Οι ποσότητες αυτές προέρχονται είτε από εργοστάσια παραγωγής των υλικών αυτών (βιομηχανικό scrap), είτε από εταιρίες συγκομιδής υλικών συσκευασίας. Τα τελευταία υλικά (υλικά συσκευασίας) καταλήγουν, συνήθως, ή θαμμένα σε χωματερές, ή καίγονται ανεξέλεγκτα με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά βλαβερά για το περιβάλλον. Η «Σ. Ρόκιζας Α.Β.Ε.Ε.» προκείμενου να συλλέξει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό χρησιμοποιημένου πλαστικού (από νοικοκυριά, καταστήματα, σχολεία, περίπτερα, super market), στο πλαίσιο των πόλεων του Άργους και του Ναυπλίου αρχικά, έχει εναποθέσει, σε μικρή κλίμακα, κάδους περισυλλογής αυτών. Η κίνηση αυτή έγινε μετά από ενθάρρυνση του φορέα της Ελληνικής Εταιρίας Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) στην οποία είναι πιστοποιημένη η εταιρία.
Η μεταφορά των συλλεγμένων προϊόντων, από όπου και αν προέρχεται αυτή, γίνεται με αυτοκίνητα της εταιρίας. Η αποθήκευση γίνεται στο χώρο του εργοστασίου, σε μια έκταση 10 στρεμμάτων, όπου γίνεται ένας διαχωρισμός ανάλογα με το είδος του πλαστικού ( πολυπροπυλένιο PP, πολυαιθυλένιο PE). Η διαδικασία ανακύκλωσης λαμβάνει χώρα σε 3.250 μ2 σύγχρονες εγκαταστάσεις, με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, τα οποία αρχικά μετατρέπουν τα συλλεγόμενα υλικά σε κόκκο και στη συνέχεια ο παραγόμενος αυτός κόκκος διοχετεύεται σε μηχανήματα παραγωγής σακουλών απορριμμάτων και σε λάστιχο αγροτικής χρήσης αντίστοιχα.
Η ανακύκλωση του πλαστικού (υλικό εξαιρετικά βλαβερό κατά την καύση ή την αποθήκευσή του) βρίσκεται σε νηπιακό στάδιο στην χώρα μας, τη στιγμή που οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν δει τα πρώτα θετικά αποτελέσματα των προσπαθειών τους. Στην Ελλάδα δυστυχώς έχουν ήδη επιβληθεί κυρώσεις, γιατί σύμφωνα με την οδηγία 94/62 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την συσκευασία και τα απόβλητα, η χώρα πρέπει να εφαρμόσει μέτρα που θα οδηγούν στη εκπλήρωση συγκεκριμένων στόχων.
Γι αυτό το λόγο στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2001 ιδρύθηκε η Ελληνική Εταιρία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ ΑΕ) από βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις που είτε διαθέτουν συσκευασμένα προϊόντα στην ελληνική αγορά είτε κατασκευάζουν διάφορες συσκευασίες.

Η ΕΕΑΑ δημιούργησε και οργάνωσε το Σύστημα Συλλογικής Εναλλακτικής Διαχείρισης – «ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ» (ΣΣΕΔ- ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ).
Η ΕΕΑΑ αποτελεί το διάδοχο φορέα της Ελληνικής Εταιρίας Ανάκτησης Ανακύκλωσης, που ιδρύθηκε το 1992, δηλαδή 9 χρόνια πριν από την ψήφιση του νόμου 2939 και 2 χρόνια πριν από την ψήφιση της ευρωπαϊκής οδηγίας 94/62, που θέτουν πλέον ως υποχρεωτική την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και στη χώρα μας. Η ίδρυση της ΕΕΑΑ αντικατοπτρίζει την ουσιαστική συμμετοχή της βιομηχανίας και του εμπορίου στον τομέα διαχείρισης των αποβλήτων συσκευασίας. Υποδεικνύει την κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων απέναντι στο περιβάλλον και την προστασία του. Προτείνει ένα ευέλικτο σχήμα που ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του νόμου. Συμβάλλει στην εκπαίδευση των πολιτών πάνω στην έννοια της ανακύκλωσης. Στο Άργος, και συγκεκριμένα στην εταιρία « Σ. Ρόκιζας Α.Β.Ε.Ε.», μέσα στο πλαίσιο των προδιαγραφών της ΕΕΑΑ, γίνεται συστηματική προσπάθεια για να επιτευχθούν οι ανωτέρω στόχοι. Αυτό οφείλεται κυρίως στο υπερσύγχρονο εξοπλισμό που διαθέτει η εταιρία και φυσικά στην προσωπική εργασία και των στελεχών της εταιρίας αλλά και των υπαλλήλων της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του υπερσύγχρονου εξοπλισμού είναι το μηχάνημα 3ης γενεάς της αυστριακής εταιρίας Erema, πρωτοπόρο στον τομέα αυτό, το οποίο έχει δυνατότητα παραγωγής (κόκκου πολυαιθυλενίου και πολυπροπυλενίου) που αγγίζει τους 1.100 τόνους το χρόνο.
Το Νοέμβριο του 1983 η εταιρία EREMA High Tech Recycling παράγει το πρώτο μηχάνημα ανακύκλωσης το οποίο λειτουργεί άριστα από την πρώτη στιγμή. Το πολύ πετυχημένο ξεκίνημα της EREMA σε συνδυασμό με την παγκόσμια ανάπτυξη της ανακύκλωσης και την σκληρή εργασία την φέρνει στην πρώτη θέση. Η διαδικασία παραγωγής αρχίζει με την τοποθέτηση του πλαστικού απόβλητου διαχωρισμένου κάθε φορά το πολυπροπυλένιο PP από το πολυαιθυλένιο PE πάνω στην μεταφορική ταινία του μηχανήματος, στη συνέχεια με τη χρήση «μαχαιριών» γίνεται μια πρώτη κοπή σε μεγάλου μεγέθους κομμάτια και ένας πρώτος διαχωρισμός του πλαστικού από το τυχόν μελάνια με τα οποία είναι τυπωμένα τα απόβλητα ή τυχόν μέταλλα. Κατόπιν γίνεται μια δεύτερη κοπή και ένας δεύτερος διαχωρισμός και τέλος το υλικό στη μορφή που προκύπτει μετά από ψύξη κόβεται από τα τελευταία σε σειρά μαχαίρια σε μορφή κόκκου.
Στη συνέχεια το υλικό σε μορφή κόκκου που έχει προκύψει οδηγείται σε άλλα μηχανήματα προκειμένου να μετατραπεί σε πρώτη φάση σε ρολό πλαστικής σακούλας απορριμμάτων το οποίο στη συνέχεια μεταφέρεται και κόβεται στις επιθυμητές διαστάσεις. Επίσης μετατρέπεται σε λάστιχο για αγροτικές χρήσεις σε διαφορετικές διαμέτρους.
Μιλώντας στο Ecotec ο αντιπρόεδρος της εταιρίας κ. Γιώργος Ρόκιζας είπε: « Η εταιρία είναι μόλις 4 χρόνια στον τομέα της ανακύκλωσης, αλλά θα συνεχίσει ακάθεκτη, αφού πρόκειται για ένα τομέα με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης. Για το λόγο αυτό έχουμε ενταχθεί στο αναπτυξιακό πρόγραμμα 2.7.1 και περιμένουμε την παραλαβή άλλης μίας μηχανής ανακύκλωσης ιδίου τύπου με αυτή που έχουμε αλλά 4ης γενεάς και με διπλάσια δυνατότητα παραγωγής! Σημαντική βοήθεια για την εταιρία και για την όλη διαδικασία οργάνωσής μας στον τομέα αυτό μας έχει προσφέρει ο φορέας ΕΕΑΑ, μετά την σύσταση του οποίου έχει αρχίσει και οργανώνεται περισσότερο η ανακύκλωση στην Ελλάδα. Με την ύπαρξη του φορέα ΕΕΑΑ και από το 1992, μετά την ίδρυσή του, εφαρμόστηκαν πιλοτικά προγράμματα με στόχο την ανακύκλωση των απορριπτόμενων συσκευασιών των διαφόρων προϊόντων και δαπανήθηκαν για το σκοπό αυτό περίπου 4,5εκ. ευρώ που προέρχονται από τις εθελοντικές εισφορές των μελών της εταιρίας.
Σε όλη την Ευρώπη ήδη από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας εκατομμύρια πολίτες συμμετέχουν ενεργά στα προγράμματα διαλογής που υποστηρίζουν οι αντίστοιχοι με την ΕΕΑΑ φορείς των υπόχρεων διαχειριστών συσκευασίας.»